อิสราศรม ทิศาปาโมกข์

เพื่อความเข้าใจพุทธศาสนาอย่างมีเหตุผล โดย จ. ร. ภัททจักร

จุดประสงค์ของโครงการ

อิสราศรม ทิศาปาโมกข์เป็นเว็บไซต์เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพุทธศาสนา โดยเน้นให้ความเข้าใจอย่างมีเหตุผล มิใช่เป็นเพียงการส่งต่อความรู้ตามแนวขนบที่สืบต่อกันมา หรือเป็นการยัดเยียดความเชื่อให้อย่างมืดบอด เพื่อให้ผู้ศึกษาอยู่ใต้อำนาจครอบงำของระบบใดระบบหนึ่ง การใช้เหตุผลจึงเป็นอุปกรณ์สำคัญที่สุดที่จะทำให้ผู้ศึกษาเข้าใจพุทธศาสนาอย่างถูกต้องและมีประโยชน์

จากที่กล่าวมาจึงพูดได้ว่า ความเชื่อพื้นฐานของโครงการคือ พุทธศาสนาเป็นศาสนาที่มีเหตุผลและสามารถเข้าใจได้ด้วยเหตุผล มิใช่เป็นเพียงระบบความเชื่อที่สืบต่อกันมา เพื่อรักษาอำนาจและผลประโยชน์ของกลุ่มบุคคลที่เกี่ยวข้อง เมื่อผู้ศึกษาเข้าใจด้วยตนเองอย่างมีเหตุมีผลแล้ว การเลือกที่จะเชื่อหรือไม่เชื่อแนวความคิดอันใดอันหนึ่งจึงเป็นสิทธิและหน้าที่ของผู้ศึกษาเองที่จะต้องตัดสินใจ การรับเอาแนวความคิดอันใดอันหนึ่งเข้ามาเป็นความเชื่อของตนเองโดยปราศจากการไตร่ตรองถือว่าเป็นอันตรายและขัดต่อหลักการโดยรวมของพุทธศาสนาเอง

โครงสร้างตามแผนงาน

ตามแผนงานที่ได้วางไว้ อิสราศรม ทิศาปาโมกข์เป็นโครงการระยะยาว เนื้อหาในส่วนต่าง ๆ จะค่อย ๆ เพิ่มขึ้นตามกำลังของผู้จัดทำที่สามารถทำได้ โครงสร้างคร่าว ๆ ของเนื้อหาจะประกอบด้วย

ความรู้จำเป็นเบื้องต้น เนื้อหาส่วนนี้จะปูพื้นฐานให้ผู้ศึกษารู้จักการคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล โดยจะเน้นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา รวมถึงความรู้ที่ควรจะมีเป็นเบื้องต้นก่อนที่จะศึกษาส่วนอื่น ๆ ต่อไป ส่วนนี้สมบูรณ์กว่าส่วนอื่นและมีเนื้อหาไม่มากนัก ควรอ่านทั้งหมดให้ละเอียดด้วยวิจารณญาณ เนื้อหาบางอย่างอาจจะขัดกับความเชื่อที่มีอยู่แล้ว ไม่ต้องยอมรับทั้งหมด เพียงแต่ขอให้พิจารณาด้วยเหตุด้วยผล
บาลีสำหรับคนรุ่นใหม่ ภาษาบาลีมีความสำคัญต่อการศึกษาพุทธศาสนาอย่างมาก แต่การศึกษาบาลีตามแนวขนบนั้นถูกทำให้ยากเกินไปโดยไม่จำเป็น ผู้จัดทำจึงนำเสนอการเรียนภาษาบาลีแนวใหม่ที่จะช่วยให้ผู้ศึกษาเข้าใจและใช้ภาษาได้อย่างรวดเร็ว เนื้อหาส่วนนี้น่าจะมากพอสมควร แต่อาจจะไม่ละเอียดเท่าฉบับภาษาอังกฤษของผู้จัดทำ เป็นการเขียนขึ้นใหม่ด้วยภาษาไทยไม่ได้แปลมาโดยตรง ส่วนนี้จะค่อย ๆ เพิ่มเนื้อหาตามโอกาสและกำลังจะเอื้ออำนวย
ศาสนศึกษาเบื้องต้น จุดประสงค์หลักของเนื้อหาส่วนนี้คือ สร้างความเข้าใจในศาสนาอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ ความรู้ในส่วนนี้เทียบได้กับพื้นฐานที่สอนกันในหลักสูตร religious studies แต่ไม่ได้นำมาเสนอทุกเรื่อง เป็นเพียงบางส่วนที่เห็นว่าสำคัญและจำเป็นต่อความเข้าใจที่ผู้ศึกษาเกี่ยวกับศาสนาในยุคปัจจุบันจะต้องรู้ เนื้อหาส่วนนี้อยู่ในแผนและจะเพิ่มเข้ามาเมื่อพื้นฐานหลักสูตรภาษาบาลีได้วางไว้แล้วอย่างดี
บทความเชิงวิพากษ์ ส่วนนี้เป็นตัวอย่างผลผลิตที่ได้จากการศึกษาของผู้จัดทำ หรืออาจจะเป็นงานเขียนที่ไม่สามารถจัดอยู่ในกลุ่มที่กล่าวมาแล้วข้างต้น

ข้อที่พึงทราบเบื้องต้น

กลุ่มเป้าหมายของโครงการคือบุคคลทั่วไปที่สนใจพุทธศาสนาอย่างจริงจัง บุคคลทั่วไป หมายถึงไม่จำเป็นจะต้องเป็นผู้ที่ศึกษาในวิทยาลัยต่าง ๆ แต่เป็นผู้ที่ใฝ่รู้และพร้อมที่จะเปิดใจรับสิ่งใหม่ ๆ มิใช่ผู้ที่ยึดติดอยู่ในความเชื่อระบบใดระบบหนึ่งอย่างเหนียวแน่น คำว่า อย่างจริงจัง หมายถึงผู้ศึกษามีความต้องการที่จะได้รับความรู้ที่ดีและทันสมัยที่สุด และพร้อมที่จะทุ่มเทแรงกายแรงใจเพื่อการศึกษาอย่างจริงจัง
ผู้ที่มีความรู้ในระดับอุดมศึกษาควรศึกษาผลงานภาษาอังกฤษของผู้จัดทำโดยตรง จะได้ผลดีกว่ามาก เพราะการนำเสนอเนื้อหาวิชาการด้วยภาษาไทยมีข้อจำกัดมาก ในที่นี้เนื้อหาจึงไม่ได้เข้มข้นเหมือนที่ปรากฏในฉบับภาษาอังกฤษ อย่างไรก็ตามมาตรฐานทางวิชาการยังคงรักษาไว้ระดับหนึ่ง
ถึงแม้เนื้อหาจะเป็นภาษาไทย แต่ความรู้ภาษาอังกฤษก็มีความสำคัญ เพราะภาษาอังกฤษใช้สื่อสารได้ดีกว่า ตรงกว่า ชัดกว่า บิดเบือนน้อยกว่า ดังนั้นผู้จัดทำจะหลีกเลี่ยงการใช้ศัพท์บัญญัติภาษาบาลีที่เข้าใจยาก และถ้าศัพท์บัญญัติภาษาไทยไม่ช่วยในการเข้าใจ การใช้ภาษาอังกฤษถือว่าเป็นข้อปฏิบัติปกติ
ความจริงภาษาอังกฤษมีความจำเป็นต่อการศึกษาภาษาบาลีตามแนวของผู้จัดทำ เนื่องจากบาลีกับอังกฤษเป็นภาษาในตระกูลเดียวกัน ความเข้าใจในภาษาอังกฤษจะช่วยสร้างความเข้าใจในภาษาบาลีได้ดีกว่าและง่ายกว่าการเรียนด้วยภาษาไทย ดังนั้นผู้จัดทำจะไม่พยายามทำทุกอย่างให้เป็นภาษาไทยโดยไม่จำเป็น และขอสนับสนุนให้ผู้สนใจศึกษาภาษาอังกฤษจนถึงระดับอ่านได้
ข้อความใดจากพระไตรปิฎกที่ถูกยกขึ้นในที่นี้นำมาจากฉบับฉฏฺฐสงฺคายนาของพม่าตามที่ปรากฏในโปรแกรม Pāli Platform

เกี่ยวกับผู้จัดทำ

จ. ร. ภัททจักร จบการการศึกษาระดับปริญญาเอกสาขาศาสนศึกษาในหลักสูตรนานาชาติ มีความสนใจพุทธศาสนาเถรวาทในฐานะผลผลิตทางวัฒนธรรม นอกจากนี้ยังมีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์และเป็นโปรแกรมเมอร์มืออาชีพ (แต่ไม่ได้อยู่ในอุตสาหกรรมนั้น) ผลงานสำคัญคือโปรแกรมเรียนรู้และวิจัยภาษาบาลี Pāli Platform คู่มือเรียนภาษาบาลียุคใหม่ Pāli for New Learners เล่ม 1 กับ เล่ม 2 ผลงานจากดุษฎีนิพนธ์ Buddhist Discourses in Thai Merit-Making Rituals และผลงานอื่น ๆ ตามที่ปรากฏในเว็บไซต์ bhaddacak.github.io

เกี่ยวกับเว็บไซต์

โครงการอิสราศรมใช้โฮสต์ของ Github ดูแลโดย bhaddacak ตัวช่วยสำคัญในการสร้างหน้าเว็บคือ Jekyll กับเทคโนโลยี Markdown ธีมที่ใช้คือ Just the Docs มีความเรียบง่ายสวยงามและปรับแต่งได้สะดวก ฟอนต์ที่ใช้คือ Arundina Pali Sans ดัดแปลงโดยผู้จัดทำจาก Arundina Sans โดยเพิ่มตัวอักษรที่จำเป็นในการแสดงอักษรบาลีโรมัน มีความชัดเจน อ่านง่ายและสวยงาม (อักษรภาษาอังกฤษของฟอนต์นี้มีแบบตรงกับ DejaVu Sans) โปรแกรมช่วยค้นหาคือ lunr สามารถค้นหาคำได้ทั้งภาษาไทยและอังกฤษ การค้นคำภาษาไทยอาจจะมีปัญหาเรื่องการกำหนดคำบ้าง เช่นถ้าค้น “พุทธเจ้า” ไม่พบ ให้ค้น “*พุทธเจ้า” หรือ “*พุทธเจ้า*” แทน ผู้ที่ต้องการไฟล์ pdf ของเนื้อหาทั้งหมด (อาจจะไม่ทันสมัยเท่าในเว็บ) ให้ดูที่ github.com/bhaddacak/israsom/releases

เกี่ยวกับลิขสิทธิ์

ในส่วนเนื้อหาลิขสิทธิ์เป็นของผู้จัดทำภายใต้ Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License คือสามารถใช้และเผยแพร่ได้อย่างอิสระโดยต้องระบุที่มา ห้ามใช้ในเชิงพาณิชย์ และห้ามดัดแปลง ในส่วนของโปรแกรมที่ทำเพิ่มจากโครงสร้างพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลที่สร้างขึ้นโดยผู้จัดทำ โปรแกรมภาษา JavaScript และอื่น ๆ ขอสงวนลิขสิทธิ์ภายใต้ GNU General Public License, version 3 คือสามารถนำไปใช้และเผยแพร่ได้โดยต้องเปิดเผยส่วนของข้อมูลและโปรแกรมทั้งหมดด้วย (รวมทั้งเงื่อนไขอื่น ๆ ที่ระบุไว้ในใบอนุญาต)

The content is copyrighted under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License. The program and data added upon the exiting framework, created by the author, are copyrighted under the GNU General Public License, version 3.